De plek voor pioniers cultuur ambachten inspiratie feestgangers historie makers foodies sporters workshops kids horeca kunst fun marketing waaghalzen ontwerpers
Over NYMA
Het eerste deel van de herontwikkeling van het NYMA-terrein is bijna afgerond. NYMA kent een rijke geschiedenis die is onderverdeeld in drie belangrijke periodes: de Romeinse tijd, de Tweede Wereldoorlog en het Industriële tijdperk. We zijn momenteel bezig met het creëren van een nieuwe invulling voor het gebied, waarbij we juist de waarde van dit verleden willen behouden en benutten. Het historische karakter van NYMA vormt een essentieel onderdeel van de huidige herontwikkeling.
Toen
Romeinse tijd
In de Romeinse tijd was NYMA vlakbij de nederzetting Ulpia Noviomagus gevestigd. Deze werd gesticht na de verwoesting van de Romeinse nederzetting in Nijmegen: Oppidum Batavorum (de oudste stad van Nederland). De ligging aan de Waal maakte het interessant, omdat het handel en verkeer mogelijk maakte. Hierdoor kon de stad zich ontwikkelen.
Tweede Wereldoorlog
NYMA ligt pal naast stadsbrug De Oversteek, die veel meer is dan alleen een verkeersader. De nieuwe brug is vernoemd naar de heldhaftige actie ‘The Crossing’, die de Amerikanen op 20 september 1944 uitvoerden tijdens Operatie ‘Market Garden’. De militairen staken in canvas bootjes de Waal over om de Waalbrug te veroveren van de Duitsers. Dit was van groot belang voor het slagen van Market Garden. De operatie lukte, maar 48 Amerikanen kwamen hierbij om het leven.
Industriële tijdperk
Kunstzijdespinnerij NYMA
N.V. Kunstzijdespinnerij NYMA was vanaf 1928 tientallen jaren de grootste werkgever van Nijmegen. In de periode van wederopbouw kreeg het, op export gericht bedrijf, voorrang bij de toewijzing van schaarse grondstoffen en bouwmaterialen. Daarnaast werd het bedrijf – in het kader van Marshallhulp – licentiehouder van het in Amerika ontwikkelde continuspinprocedé.
Voor de machines van de nieuwe continuspinnerij was een groot gebouw nodig. Dat kwam er in 1948 tegenover het hoofdgebouw aan de zuidzijde van de Waalbandijk: De Vasim. Het werd gebouwd in een gedempt binnendijks wiel, waarvan de vorm nu nog steeds zichtbaar is in het terrein.
Door het wegvallen van de arbeidsintensieve textielindustrie in Nederland verviel eind jaren ’50 de vraag naar garens en verplaatste de productie zich naar Azië. In 1969 sloot NYMA grotendeels haar deuren.
CP Kelco
In 1970 kwam er een doorstart met de productie van carboxymethylcellulose (CMC) voor onder andere zeep, verf en voedingsmiddelen. Hiermee was men in 1948 al begonnen. Het maken van CMC vond plaats onder de naam Noviant en later onder CP Kelco B.V. Na een grote brand in 2009 is de fabriek gesloten. Voor de bouw van stadsbrug De Oversteek is het oostelijke deel van de fabriek gesloopt.
De Vasim
Het Vasim gebouw kreeg in 1985 een nieuwe bestemming toen de Sinterfabriek Vasim er onderdak vond. Het bedrijf, een dochteronderneming van de PGEM, verwerkte hier vliegas uit kolengestookte elektriciteitscentrales tot kunstgrind en lytag, een ingrediënt voor lichte betonsoorten.
Geliefd is De Vasim onder de bewoners van Nijmegen-West nooit geweest. De bergen afval gruis rondom de fabriek gaf veel stofoverlast en na veel verzet tegen de milieuoverlast ging het bedrijf in 2000 dicht. Vanaf het jaar 2000 bevonden zich in de Vasim verschillende kunstenaars werkplaatsen, een tentenverhuurbedrijf en opslagruimtes in het gebouw. Na een lang industrieel verleden is dit icoon nu blijvend getransformeerd tot een ontmoetingsplaats voor kunst en cultuur, sport, horeca, evenementen en creatieve bedrijvigheid.
De watertoren
Op 12 augustus 1929 vroeg de NYMA een vergunning aan voor de bouw van de watertoren op eigen terrein, volgens een ontwerp van ingenieur J. Buining. Gebruikelijk was dat een dergelijke watertoren aan de buitenzijde van het fabrieksterrein werd gebouwd, maar een strook van 5 meter langs de Waal behoorde niet toe aan de NYMA. Daarom moest de toren op poten midden op het terrein geplaatst worden. Op 2 februari 1930 werd de bouwvergunning goedgekeurd en kon met de bouw worden gestart.
De watertoren is door zijn plek op de fabriek altijd een beeldmerk van NYMA geweest. En dat blijft ook zo, want het is een gemeentelijk monument.
“Vergeeet dus nooit het merk met den dikken stompen toren. Dat kenmerkt immer het product van de Kunstzijdespinnerij NYMA te Nijmegen.”
(Bron: ‘Kunstzijdespinnerij NYMA, Nijmeegs Grootste’, H. Janssen, 2022)
In de nabije toekomst wordt de watertoren herbestemd waarbij er verschillende functies in landen passende bij het publieksgerichte karakter van het NYMA terrein, zodat het niet alleen een object is om van buitenaf te bekijken maar ook om van binnenuit te beleven. De watertoren staat op de NYMA fabriek (deel A) waar NYMA makersplaats zich met een mini-maatschappij voor creatieve ondernemers vestigt. Bezoekers vinden onder één dak zowel de grafisch vormgever, de ijzersmid en de meubelmaker die zelfs in samenwerking aan producten werken. Het gedeelte van het gebouw direct onder de watertoren krijgt een kantinefunctie (horeca) voor de makers en bezoekers van het terrein. Ook zal er in dit gedeelte een trappenhuis en lift worden voorzien om de watertoren te kunnen ontsluiten. In de watertoren wordt een aantal vloeren ingebracht, waardoor er ruimtes ontstaan die kunnen fungeren als workshop-, congres-, vergader- of expositieruimte. De bovenste twee vloeren krijgen de gecombineerde functie van 360 graden uitkijkpunt en rooftopbar, waarin het streven is de geschiedenis die zich heeft afgespeeld in de omgeving waar men op uitkijkt, van binnenuit weer te geven en toe te lichten.
In NYMA makersplaats wordt door de creatieve ondernemers die er zijn gehuisvest veel bedacht, ontworpen en gemaakt. Aan dit proces kunnen bezoekers deelnemen door bijvoorbeeld het volgen van workshops. Ook is maken maximaal zichtbaar gemaakt doordat de verschillende werkplaatsen zo transparant mogelijk zijn en er met veel glas wordt gewerkt en de aanwezigheid van een conceptstore waar de lokaal vervaardigde producten gekocht kunnen worden. Vanuit de binnenstraat in NYMA makersplaats is de watertoren direct bereikbaar.
NYMA makersplaats heeft een platformfunctie. Zo wordt het makerschap in Nijmegen e.o. verder uitgedragen door het organiseren van publieksgerichte evenementen NYMA makersmarkt, makerevents, congressen en lezingen. De ruimten in de watertoren zijn bij dergelijke evenementen van grote toegevoegde waarde in de programmering.
Ook zullen de vloervelden in de watertoren ingezet worden voor externe verhuur aan organisaties en partijen die op een unieke locatie in een creatieve, inspirerende en bruisende omgeving een evenement, vergadering of congres willen organiseren. Hiermee bereikt de watertoren een nog breder publiek en brengt zo mensen met verschillende drijfveren, achtergronden en specialisaties samen.
Met de aanpak van het NYMA terrein als geheel, en de herbestemming van de NYMA fabriek krijgt het industrieel erfgoed opnieuw betekenis voor de stad. De aanpak en het herstel van de watertoren als beeldmerk van het gebied toont de opleving van deze industriële waarde en maakt als publiekstrekker/ uitkijkpost tegelijkertijd de functiewijziging zichtbaar. Het nieuw ontwerp voor de watertoren is gemaakt door Eek & Dekkers.
NU
Na aankoop van het gehele NYMA-terrein door de gemeente en het verkennen van meerdere plannen, werd in in 2017 de gebiedsvisie opgesteld voor het nieuwe NYMA. De toenmalige ondernemers van de Cultuurspinnerij de Vasim en de ondernemers van het tijdelijke Honig-complex hadden sterke ideeën over de invulling van NYMA. Zij vormden een ondernemerscoöperatie en namen samen met de gemeente en de ontwikkelcombinatie KlokGroep/ Lingotto deel aan het ontwikkelteam. Op deze wijze waren overheid, eigenaren, ontwikkelaars en toekomstig ondernemers vanaf het eerste uur betrokken.
De huidige ondernemers van NYMA zijn grotendeels voormalige ondernemers van Cultuurspinnerij de Vasim en het tijdelijke Honig-complex, aangevuld met nieuwkomers die zich verwant voelen.
Anders dan voorheen wordt er een permanente invulling aan NYMA gegeven, zodat er gebouwd kan worden aan een duurzame toekomst.
Video Thea van den Heuvel
Contact / Informatie
Wil je iets weten of kwijt aan NYMA? Of in gesprek over ondernemen of een evenement organiseren? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag.
Postadres
Postbus 9105, 6500 HG Nijmegen
Bezoekadres
Winselingseweg 41
6541 AH Nijmegen
Contact
info@nymanijmegen.nl